คันถะ คือ กิเลสที่ร้อยรัดมัดใจสัตว์ให้ติดอยู่ในสังสารวัฏมี 4 ประการ ได้แก่ อภิชฌากายคันถะ พยาบาทกายคันถะ สีลัพพตปรามาสกายคันถะ และอิทังสัจจาภินิเวสกายคันถะ
1 . อภิชฌากายคันถะ
อภิชฌากายคันถะ คือ กิเลสที่ผูกมัดอยู่กับความยินดี ชอบใจ อยากได้ อภิชฌาที่เป็นคันถะนี้แตกต่างกับอภิชฌาที่เป็นมโนทุจริต คือ อภิชฌาที่เป็นมโนทุจริตนั้น เป็นโลภะอย่างหยาบ มีสภาพอยากได้ทรัพย์สมบัติของผู้อื่นมาเป็นของตนโดยไม่ชอบธรรม ส่วนอภิชฌาที่เป็นคันถะนี้ เป็นได้ทั้งโลภะอย่างหยาบและอย่างละเอียด ทั้งหมดที่เกี่ยวกับความอยากได้ความชอบใจในทรัพย์สมบัติของผู้อื่น หรือแม้ของตนเอง จะโดยชอบธรรมก็ตามหรือไม่ชอบธรรมก็ตาม จัดเป็นอภิชฌากายคันถะทั้งสิ้น
2 . พยาบาทกายคันถะ
พยาบาทกายคันถะ คือ กิเลสที่ผูกมัดอยู่กับความโกรธ จะถึงกับคิดปองร้ายด้วยหรือไม่ก็ตาม พยาบาทที่เป็นคันถะนี้ แตกต่างกับพยาบาทที่เป็นมโนทุจริต คือ พยาบาทที่เป็นมโนทุจริตนั้น เป็นโทสะอย่างหยาบ เกี่ยวกับการปองร้ายผู้อื่น ตลอดจนการนึกคิดให้เขามีความลำบาก เสียหายต่างๆ หรือนึกแช่งผู้อื่นที่ไม่ชอบนั้นให้ถึงแก่ความตาย ส่วนพยาบาทที่เป็นคันถะนี้ เป็นได้ทั้งโทสะอย่างหยาบและอย่างละเอียด คือเป็นได้ทั้งความไม่ชอบใจ ไม่พอใจ โกรธ เกลียด กลัว กลุ้มใจ เสียใจ ตลอดไปจนถึงการทำปาณาติบาต ผรุสวาท เหล่านี้จัดเป็นพยาบาทกายคันถะทั้งสิ้น
3 . สีลัพพตปรามาสกายคันถะ
สีลัพพตปรามาสกายคันถะ คือ กิเลสที่ผูกมัดให้อยู่ในความชอบใจในการปฏิบัติที่ผิดว่าการปฏิบัติอย่างนี้เองหรือเช่นนี้เอง เป็นทางที่ทำให้พ้นทุกข์ได้ โดยเข้าใจว่าเป็นการปฏิบัติที่ถูกต้องแล้วชอบแล้ว แต่ถ้าหากว่ามีผู้รู้แนะนำสั่งสอนทางที่ถูกต้องให้ ก็สามารถจะกลับใจได้
4 . อิทังสัจจาภินิเวสกายคันถะ
อิทังสัจจาภินิเวสกายคันถะ คือ กิเลสที่ผูกมัดอยู่ในความชอบใจในการปฏิบัติที่ผิด แต่ว่ารุนแรงมั่นคงแน่วแน่มากกว่าสีลัพพตปรามาสกายคันถะ นอกจากนั้นแล้ว ยังดูหมิ่นและเหยียบย่ำทับถมวาทะ หรือมติของผู้อื่นด้วย ถึงแม้ว่าจะมีผู้รู้มาชี้แจงแสดงเหตุผลในทางที่ถูกที่ชอบประการใดๆ ก็ไม่ยอมกลับใจได้เลย
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น